Tarım Arazilerinin Kiralanması Hakkında Yönetmelik
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu yönetmelik, iki yıl boyunca işlenmeyen özel mülkiyetteki tarım arazilerinin devlet tarafından kiraya verilmesine yönelik düzenlemeleri içermektedir. Üretim seferberliği çerçevesinde, bu arazilerin sezonluk tarımsal amaçlı kiraya verilmesi için belirlenen kurallar aşağıda detaylandırılmıştır. İşte tartışmalı düzenlemeye ilişkin merak edilen 10 soru ve cevabı:
1 – Hangi araziler kiralanacak?
Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç, mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait üst üste iki yıl boyunca işlenmeyen tarım arazileri, arazinin niteliği değiştirilmeden ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılma şartıyla sezonluk olarak kiraya verilecektir.
2 – Kiralanacak araziler nasıl tespit edilecek?
Kiralamaya uygun arazilerin tespiti, il veya ilçe tarım ve orman müdürlükleri bünyesinde oluşturulan Arazi Tespit Komisyonu tarafından gerçekleştirilecektir. Bu komisyon, kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri ve diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden hem yerinde hem de dijital ortamda arazi kontrolleri yaparak işlenmeyen tarım arazilerini belirleyecektir. Bu süreçte, bölgelerin hasat dönemleri de göz önünde bulundurularak 1 Eylül’den 31 Ağustos’a kadar olan süre dikkate alınacaktır.
3 – İşlenmeyen tarım arazileri nerede ilan edilecek?
İşlenmeyen tarım arazileri listesi, il veya ilçe müdürlüklerince mahalle muhtarlıklarının ilan tahtalarında, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yayımlanacaktır. Arazi sahipleri ve diğer ilgililer, bu ilanlara itirazlarını belirtilen süre içinde komisyona yapabilecekler. İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik, 22 Ağustos 2024’te yürürlüğe girecektir. İlk tespit yılı olan 2023-2024 döneminde işlenmeyen tarım arazilerine ilişkin ilk listeler, 30 Eylül 2024’te ilan edilecektir. Üst üste iki yıl boyunca işlenmeyen arazilere dair ilk listenin ise 1 Eylül 2025’te ilan edilmesi ve ilk kiralamanın 16 Ekim 2025 tarihinde yapılması planlanmaktadır.
4 – Arazinin durumu kiralama işleminde nasıl değerlendirilecek?
Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacaktır. Arazi sınıfı, parsel büyüklüğü ve verimlilik durumu gibi kriterler göz önünde bulundurularak tarımsal üretim için ekonomik olmayan arazilerin durumu tutanak altına alınarak o yılki kiralama işlemlerine dahil edilmeyecek.
5 – Kira bedeli nasıl belirlenecek?
Kira bedeli, komisyon tarafından belirlenen rayiç bedelden düşük olamayacaktır. Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç kiralanmış tarım arazisi emsal olarak kullanılacaktır.
6 – Arazi kiralamak isteyenler nasıl başvuru yapacak?
İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, tarım arazisi kiralama talep formunu eksiksiz bir şekilde doldurarak ilan süresi içerisinde il müdürlüğüne başvuru yapabileceklerdir. Kiralama başvuruları, Tarım Arazileri Değerleme ve Edindirme Bilgi Sistemi üzerinden de gerçekleştirilebilecektir.
7 – Kiralama işleminde kimlere öncelik tanınacak?
Kiralama işlemleri öncelikli olarak, kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacaktır. Öncelikli gruplardan birden fazla istekli olması durumunda, en yüksek teklifi verene kiralama yapılacaktır. Öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralama gerçekleştirilecektir.
8 – Kira bedelleri kime ödenecek?
Kira bedeli doğrudan arazi sahibine ödenecektir. Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması durumunda, kira bedelleri bakanlık tarafından belirlenecek bir kamu bankasında açılacak üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılacaktır. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde, ihtilafın giderilmesi durumunda biriken kira geliri hak sahiplerine payları oranında dağıtılacaktır.
9 – Araziler bir sonraki yıl da kiraya verilecek mi?
Kiralama sezonu boyunca, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılmaması halinde, bu araziler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri listesine eklenecektir. Emsal olarak kullanılacak tarım arazisinin belirlenmesinde akrabalar ve hissedarlar arasında kiralama, sosyal nedenlerle yapılan kiralamalar gibi özel amaçlı kiralama bedellerinin piyasa koşullarını temsil kabiliyeti dikkate alınacaktır.
10 – Kiracılar desteklerden yararlanabilecek mi?
Kiralanan tarım arazileri, bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecektir ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden faydalanabileceklerdir.