Fransız Ulusal Gaziler ve Savaş Mağdurları Ofisi’nden Tarihi Bir Karar
Fransız Ulusal Gaziler ve Savaş Mağdurları Ofisi, Thiaroye’da katledilen 6 Afrikalı askerin “Fransa için öldüğünü” kabul eden önemli bir karar yayımladı. Bu karara göre, 4’ü Senegal, 1’i Fildişi Sahili ve 1’i o dönemde Yukarı Volta olarak bilinen Burkina Faso’dan gelen askerler için “Fransa için öldü” ifadesi kullanılacak. “Fransa için öldü (Mort pour la France)” ibaresi, Fransa’nın çeşitli savaş ve askeri operasyonları sırasında hayatını kaybeden askerler için özel olarak kullanılmaktadır.
Fransa’nın Sömürge Tarihi ve Senegalli Nişancılar
Fransa’nın en eski sömürgesi olan Senegal, 1895’ten 1946 yılına kadar Fransız Batı Afrikası’nın bir parçası olmuştur. General Faidherbe adıyla da bilinen 3. Napolyon tarafından 1857 yılında kurulan sömürge piyade birliği, o dönemde Fransız sömürgesi altındaki Sahra Altı Afrika’dan askeri güç sağlamıştır. Bu birlik, özellikle Senegalli askerlerden oluşmasına rağmen, Benin, Fildişi Sahili, Gine, Mali, Burkina Faso, Nijer ve Moritanya gibi ülkelerden gelen askerleri de bünyesinde barındırıyordu. Senegalli Nişancıların, Afrika ülkelerinin bağımsızlığını kazandığı 1960 yılına kadar, Fransa bayrağı altında Birinci ve İkinci Dünya Savaşları’nda, Verdun Muharebesi’nden Çanakkale’ye kadar birçok cephede en ön saflarda savaştığı bilinmektedir.
Thiaroye Katliamı: Bir Unutulmaz Trajedi
İkinci Dünya Savaşı sırasında, Almanlar tarafından esir alınan Senegalli Nişancılar, 1944 yılında Amerikalılar tarafından kurtarıldıktan sonra Dakar yakınlarındaki Thiaroye Kışlası’na getirildi. Burada yaklaşık iki hafta bekletilen askerler, primlerini ve savaş tazminatlarını alarak köylerine dönmek istediler. Ancak Fransız yönetimi, söz verdikleri ödemeleri gerçekleştirmedi. Askerler, haklarını talep etmek amacıyla toplandıklarında, Fransız askerleri tarafından “ayaklanma çıkardıkları” gerekçesiyle kurşuna dizildiler. Fransız arşivlerinde bu olayın “ayaklanma” olarak nitelendirildiği belirtilirken, resmi kayıtlara 35 askerin öldürüldüğü geçmiştir. Ancak Fransız tarihçi Armelle Mabon, “Yerli savaş esirleri, işgal altındaki Fransa’nın unutulmuş yüzleri” başlıklı eserinde, öldürülen askerlerin sayısının 400 olduğunu iddia etmektedir.
Thiaroye Kışlası ve Anma Törenleri
Katliam sonrasında, askerlerin cesetleri topluca çukurlara atılmıştır; fakat Thiaroye Kışlası’nda sembolik bir mezarlık da bulunmaktadır. Eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, 2014 yılında kışlada düzenlenen anma töreninde, yaşananları “tek kelimeyle korkunç ve dayanılmaz” olarak tanımlamıştır. Hollande, “Bu adaletsizliği düzeltmek istiyorum” demesine rağmen, üzerinden 80 yıl geçmiş olan katliam nedeniyle, kurbanların aileleri Fransa’dan tazminat ve özür beklemektedir. Katliamın 1 Aralık’ta gerçekleşmesi nedeniyle, her yıl 1 Aralık’ta Senegalli Nişancılar, çeşitli etkinliklerle anılmaktadır.