İnsan Hakları İzleme Örgütü Raporu
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch / HRW) tarafından yayımlanan son rapor, Sudan’daki iç savaşın özellikle kız çocukları üzerinde yarattığı yıkıcı etkilere dikkat çekiyor. Rapora göre, bazı kız çocukları, ‘tecavüz eylemleri dolayısıyla geçirdikleri fiziksel ve psikolojik travmalardan dolayı’ hayatlarını kaybetti. Bunun yanında birçok kadın, kendi evlerinde alıkonarak işkenceye maruz kalıyor.
Hartum’da İç Savaş ve Kadınların Durumu
Sudan’ın başkenti Hartum, iç savaşın başlarında ayrılıkçı RSF güçleri tarafından kontrol altına alındı. O tarihten bu yana, RSF güçleri, kadınları ve çocukları hedef almak amacıyla evlere baskınlar düzenliyor, karşı koymaya çalışan insanları öldürüyor. Birçok kadın, RSF güçlerinin cinsel saldırılarından kaçmak için evli olduklarını beyan ediyor ve evlerinin en ücra köşelerine saklanıyor.
Kadınların Hayatta Kalma Mücadelesi
HRW’nin raporuna göre, Hartumlu kadınlar, şehirde bir kadın olarak hayatta kalmanın neredeyse imkansız olduğunu vurguluyor. HRW’nin Ümit Burnu bölge yöneticisi Laetitia Bader, RSF’in “Sudan’ın başkentindeki yerleşim bölgelerinde çok sayıda kadın ve kız çocuğuna tecavüz ettiğini, toplu tecavüzlerde bulunduğunu ve evliliklere zorladığını” belirtmektedir.
Belgelenecek Korkunç Gerçekler
HRW çalışanları, RSF kontrolündeki mahallere giderek, bölgede hâlâ hizmet veren 42 sağlık çalışanı ve sosyal hizmet görevlisiyle görüşme fırsatı buldu. Hayati tehlikeye rağmen HRW ile görüşmeyi kabul eden bu görevliler, yaklaşık 262 cinsel saldırı suçunun kaydedildiğini aktardı. Saldırıya uğrayan kişilerin en az 9, en fazla ise 60 yaşında olduğu bildirildi.
Görevlilerden bazıları, tecavüz kurbanlarına yardım etmeye çalışırken kendilerinin de cinsel saldırıya uğradıklarını ifade etti. Uzmanlar, belgelenmemiş cinsel saldırı suçlarının sayısının bini geçtiğini tahmin ediyor. Cinsel saldırıların hedefinde, daha az olsa da erkek çocukları ve yetişkin erkeklerin de bulunduğu raporda yer alıyor.
Hükümet Güçlerinin Rolü
Raporda, tecavüz ve taciz olaylarının bir kısmının Sudan hükümetine bağlı Sudan Silahlı Kuvvetleri (SSK) tarafından gerçekleştirildiği belirtiliyor. Ancak SSK’nın, RSF kadar sık cinsel saldırılar gerçekleştirmediği öne sürülüyor.
Alıkonulan Kadınların Hikayeleri
Hartum’da yaşayan kadınlar, yaşadıkları korkunç olayları HRW’ye anlattı. İsminin gizli kalmasını isteyen 20 yaşındaki bir Hartum sakini, “RSF’in evimi basacağından korktuğum için aylarca yastığımın altında bıçakla uyudum. Artık Hartum’da, RSF’in yönetimi altında bir kadın olarak hayatta kalmak mümkün değil” diyerek çaresizliğini ifade etti.
Hartum’da yerel bir hastanede çalışan bir ebe, en az dört kız çocuğunun ‘tecavüzden kaynaklanan travmalar nedeniyle’ hayatını kaybettiğini, bir kız çocuğunun ise ‘tecavüzden sonra baldırına ateş eden RSF askerlerinin açtığı yaralardan dolayı kan kaybından’ öldüğünü belirtti. Düzenli olarak evlere baskınlar düzenleyen RSF’in, kadın ve kız çocuklarını kaçırdığı ve alıkoyduğu rapor edildi. Kaçırılan bazı kadınlar haftalarca esaret altında tutuldu; çoğu dövüldü ve aç bırakıldı. Kaçırılan 15 yaşındaki kız çocuklarından en az üçünün, tecavüzden sonra hamile kaldığı HRW tarafından belgelendi.
Devam Eden İç Savaş
Sudan, 15 aydır iç savaşın pençesinde. 15 Nisan 2023’te patlak veren iç savaş, Muhammed Hamdan Dagalo liderliğindeki RSF’in, Sudan ordusundan ayrılarak hükümete savaş açmasıyla başladı. Savaşın en yoğun yaşandığı bölgeler, başkent Hartum ve Darfur bölgesi oldu.
Bu çatışmalar sonucunda en az 13 bin kişi hayatını kaybetti, 33 bin kişi ise yaralandı. 7.7 milyon Sudanlı evlerinden kaçarken, 2.1 milyon Sudan vatandaşı mülteci olarak yurt dışına sığındı. Savaş, şiddetini hâlâ koruyor. Korkunç insanlık suçları işleyen RSF, Hartum şehrinde ve Sennar eyaletinde ilerlemeye devam ediyor.