Avrupa’da Aşırı Hava Olayları: Eylül 2023
Kutuplardan gelen soğuk hava dalgası, Avrupa’da 11 ile 15 Eylül tarihleri arasında sıcaklıkların ani bir şekilde düşmesine neden oldu. Bu durum, Avusturya, Çekya, Polonya, Macaristan, Slovakya, Romanya, İtalya, Almanya ve Fransa gibi birçok ülkede hayatı olumsuz etkileyen aşırı hava olaylarına yol açtı. Kıtanın pek çok yerinde, ayın başlarında 30 derecelerde seyreden hava sıcaklıkları, bir anda 0 derecelerin altına düştü. Birçok şehirde aşırı yağışlar sonucunda su baskınları meydana geldi, nehirler taştı ve yüksek bölgelerde kar yağışı etkisini gösterdi.
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, Avrupa’da yaşanan bu durumu erken bir soğuk hava dalgası ve bir hava anomalisi olarak tanımladı. “Normalde bu tür olaylar Ekim ayının ortasında gerçekleşirdi.”
Türkeş, buharlaşmanın daha yüksek olduğu bir dünyada kuzeyli soğuk hava dalgalarının Avrupa, Akdeniz ve Türkiye’ye ulaştığında şiddetli yağışlar, taşkınlar ve su baskınlarına neden olduğunu belirtti. Avrupa ülkelerinde görülen ani sıcaklık düşüşünün genellikle Ekim ayının ikinci yarısında meydana geldiğini hatırlatan Türkeş, şunları ifade etti:
“Bu yaşadığımız olgu, atmosferdeki ‘Rossby dalgaları’ olarak adlandırdığımız belli bir döngüye sahip dalgalanmalarla ilişkilidir. Bu dalgalar, bazı dönemlerde sıcak hava kütleleri oluşturarak kutba doğru çok yaklaşır. Eğer yüksek atmosferdeki kalın sıcak sırtlar okyanuslardan, özellikle de Atlas Okyanusu’ndan kutba doğru çok sokulursa, bu durumda kutuptan çok soğuk hava kütleleri inerek dengeyi bozar. Bu yıl da tam olarak bu tür bir durumla karşı karşıyayız.”
İklim değişikliği ile birlikte ısınan dünyada, Rossby dalgalarında ve genel atmosfer dolaşımının ana bileşenlerinde değişiklikler olmaya başladığı için iklimin zaman zaman afetlere yol açabileceğini vurgulayan Türkeş, iklim değişikliği sürdükçe hava anomalilerinde, genel atmosfer dolaşımında, bölgesel basınç ve rüzgar sistemlerinde önemli değişiklikler yaşanacağını söyledi.