Hayye’nin Açıklamaları: Müzakere Süreci ve İsrail’in Tutumu
Katar merkezli Al Jazeera Televizyonuna konuşan Hamas yetkilisi Hayye, mevcut müzakerelerin gerçek anlamda ilerlemediğini vurgulayarak, “Ne yazık ki, bu süreçte kaçamak ve zaman kaybı söz konusu. İki haftadır sürdürülen müzakerelerde hiçbir somut sonuç elde edilmiş değil. Eğer Netanyahu esir takası istiyorsa, biz buna hazırız.” şeklinde konuştu.
Hayye, Netanyahu’nun Gazze Şeridi’nin kuzey ve güneyini ayıran Netzarim Koridoru ile Mısır-Gazze sınırındaki Philadelphi Koridoru’ndan çekilmeyeceklerine dair ısrarını hatırlatarak, “Ben de net bir şekilde ifade ediyorum ki; Gazze’den tamamen çekilmedikçe, anlaşma olmayacaktır.” dedi. Ayrıca, Netanyahu’nun savaşın devam etmesini istemesinin nedeninin, mutabakata varmanın bir bedeli olacağı ve Netanyahu’nun bu bedeli ödemek istememesi olduğunu söyledi.
Refah kentinde ölü olarak bulunan İsrailli altı esir konusuna da değinen Hayye, “Bu esirlerin ailelerine kavuşması bir anlaşmayla mümkün olabilirdi, ancak İsrail ordusunun ve Netanyahu’nun ısrarları bu esirlerin ölümüne sebep oldu. Aynı zamanda, bu esirlerle birlikte yaşayan ve onları koruyan birçok kişi de hayatını kaybetti.” ifadelerini kullandı.
Hayye, bazı İsrailli esirlerin doğrudan İsrail askerlerinin ateşiyle öldürüldüğünü belirterek, “Netanyahu ve ekibi, İsrailli esirlerle ilgilenmiyor. Bu altı esiri de işgalci, doğrudan öldürmüş oldu; bombardımanlar sonucunda hayatlarını kaybettiler.” şeklinde konuştu. Ayrıca, öldürülen altı esir arasında bir ABD vatandaşı gencin de bulunduğuna dikkat çekerek, Katar’ın talebi doğrultusunda bu genci muhtemel bir esir takasında kurtarmayı hedeflediklerini ifade etti.
Hayye, “O gencin anne babasıyla iletişime geçtiğine dair Katarlılara bir video kaydını teslim etmiştik. Genç, videoda İsrail hükümetine hitap etti. Kassam Tugayları, bir süre sonra o genç ve onu koruyanlarla iletişimin kesildiğini bildirdi. Bu durum, söz konusu gencin işgalci saldırısına maruz kaldığını gösteriyor. O günden sonra kendisiyle ilgili herhangi bir bilgi alınamadı; diğer bazı esirlerle birlikte ölü bulundu.” dedi.
Müzakerelerin Aksamasından ABD Sorumludur
Gazze’de ateşkes ve esir takası sürecinin aşamalarını anlatan Hayye, müzakerelerin her aşamasında Netanyahu’nun anlaşmayla ilgilenmediğini ifade etti. “Netanyahu, ordusuyla yüzlerce Filistinliyi öldürerek, sadece 2 veya 3 esirin iade edilmesi için çaba harcıyor. Oysa bir esir takası ile bu insanları kurtarma seçeneği var.” dedi. Hayye, “Eğer Netanyahu gerçekten esir takası istiyorsa, biz buna derhal hazırız. Biz, esir takası ve halkımıza yönelik savaşın son bulması için ciddi bir esneklik gösterdik. Müzakerelerin aksamasından ABD sorumludur.” şeklinde konuştu.
Hayye, ABD’nin sunduğu tekliften hızlıca geri adım attığını belirterek, “Mart ayından beri arabulucular üzerinden müzakereler sürüyordu. Biz, ateşkes, esir değişimi, işgalcinin geri çekilmesi ve yeniden imar konularında durduk.” dedi. Başlangıçta her İsrailli askere karşı 500 Filistinlinin serbest bırakılmasını, diğer her esire karşı da 250 kişinin salıverilmesini talep ettiklerini belirten Hayye, ardından arabulucuların müdahalesiyle bu sayının düşürülerek her askere karşı 50, diğer esirler için ise 30 kişiye indirildiğini kaydetti.
Netanyahu’nun Şartları
Hayye, Netanyahu’nun 27 Mayıs’ta sunduğu taslağın ABD Başkanı Joe Biden ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından benimsenmesine dikkat çekerek, umuduyla bu teklifi kabul ettiklerini, ancak İsrail’in yeni maceraların peşine düştüğünü anlattı. Netanyahu’nun 2 Temmuz’dan sonra ABD ziyareti öncesinde eski şartlarına aykırı yeni koşullar öne sürdüğünü belirten Hayye, Netanyahu’nun yeni şartlarının müebbet hapis cezasına çarptırılmış hiçbir esirin serbest kalmamasını içerdiğini ifade etti.
Hayye, Netanyahu’nun kendi teklifindeki her maddeye yeni bir şart eklediğini ve Netzarim ile Philadelphi koridorlarının da bunlar arasında olduğunu belirtti. “Burada tekrar ediyorum; Filistinli esirler serbest kalmadığı, savaş durmadığı ve işgalci İsrail çekilmediği sürece anlaşma olmayacaktır.” dedi.
ABD’nin sunduğu teklife uyması için İsrail’e baskı yapması gerektiğini dile getiren Hayye, “Geçen hafta arabuluculara, iki hafta boyunca ne üzerinde mutabık kaldıklarını sorduk. Maalesef işgalciyle herhangi bir sonuç elde edemedikleri yanıtını aldık. Anlaşılan o ki, müzakereler Netanyahu’nun şartları etrafında dönüyor.” ifadelerini kullandı.
Hayye, 2 Temmuz’da sunulan öneriye bağlı kaldıkları konusunda arabulucu ülkelere bilgi verdiklerini belirtti. 7 Ekim’den bu yana İsrail’in Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda en az 16 bin 673’ü çocuk, 11 bin 269’u kadın olmak üzere toplamda 40 bin 738 Filistinli hayatını kaybetti. Ayrıca 94 bin 154 kişi yaralandı. Enkaz altında hala binlerce ölü olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumlarının hedef alınmasıyla sivil altyapı da büyük ölçüde tahrip ediliyor.