Avustralya’nın Nullarbor Ovası’nda Keşfedilen Gizemli Yara İzi
Bu yılın başlarında, bir mağara araştırmacısı Avustralya’nın Nullarbor Ovası’nın uydu görüntülerini incelerken beklenmedik bir keşif yaptı: çorak arazide kazınmış muazzam bir yara izi. Bu bulgu, Curtin Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri bölümündeki bilim insanlarının dikkatini çekti. Daily Mail ‘e yazan Matej Lipar, bu keşfin ardından olayın detaylarını paylaştı. Lipar’a göre, Google Earth ile toplanan uydu görüntüleri daha yakından incelendiğinde, yaranın kimsenin varlığından haberdar olmadığı şiddetli bir kasırga tarafından oluşturulduğu anlaşıldı. Aslında kasırgalar, Amerika Birleşik Devletleri’nde bilinen en büyük tehditlerden biridir; ancak elde edilen veriler, bu tür fırtınaların Avustralya’da da meydana gelebileceğini gösteriyor. Teknolojinin sunduğu imkanlar olmasaydı, doğanın bu olağanüstü örneği muhtemelen fark edilmeden kalacaktı. Kıtanın güvenliği açısından, bir sonraki büyük kasırgayı tahmin etmek ve insanların hazırlıklı olmasına yardımcı olmak için kasırgaların izlerini incelemek oldukça önemlidir.
Avustralya’nın Kasırga Tarihi
Kasırgalar, genellikle saatte 200 kilometreyi aşabilen rüzgar hızlarıyla karakterize edilen, şiddetli ve dönen hava sütunlarıdır. Bu tür fırtınalar büyük yıkımlara yol açabilir, ağaçları kökünden sökebilir, binaları yerle bir edebilir ve molozları uzun mesafelere savurabilir. Kayıtlı meteorolojik verilere göre kasırgalar, Antarktika hariç her kıtada gözlemlenmiştir. En sık olarak ise Amerika Birleşik Devletleri’nin Büyük Ovalar bölgesinde ve Hindistan-Bangladeş hattının kuzeydoğu kesiminde görülmektedir.
Yara İzi: Batıdan Güneye Uzanıyor
Avustralya’da kaydedilen ilk kasırga, 1795 yılında Sidney banliyölerinde meydana gelmiştir. Ancak bu veri, bilimsel olarak 1800’lerin sonuna kadar doğrulanmamıştır. Son yıllarda Avustralya’da belgelenen kasırgalar arasında, kuzeydoğu Victoria’yı geçen ve Yeni Güney Galler sınırına kadar ulaşan 2013 tarihli bir kasırga da bulunmaktadır. Bu kasırga, saatte 250-300 kilometre hızla esen rüzgarlarıyla Murray Nehri kasabalarına büyük zarar vermiş ve milyonlarca dolarlık hasara yol açmıştır. Ayrıca, 2016 yılında Güney Avustralya’nın orta ve doğu kesimlerinde en az yedi farklı kasırga üreten şiddetli bir fırtına gözlemlenmiştir.
Uydu görüntüleri, bilim insanlarının kasırgaları daha doğru bir şekilde tahmin etmesine olanak tanımaktadır. Bu durum, Avustralya gibi büyük bir kıta ülkede, nüfusun yaygın olarak dağıldığı topluluklara erken uyarı yapılmasını sağlamaktadır.
Bir Kasırga Gizemi
Nullarbor Ovası, güney Avustralya’da yer alan, uzak, kuru ve ağaçsız bir alan olarak dikkat çekmektedir. Yara izini keşfeden araştırmacı, Nullarbor bölgesinde mağara veya diğer karstik özellikleri araştırmak amacıyla Google Earth uydu görüntülerini kullanıyordu. Karst, belirgin arazi şekillerine sahip kireç taşıyla kaplı bir manzaradır. Yara izinin keşfi, Nullarbor karstik bölgesini inceleyen araştırmacılar ve kaşiflerden oluşan bir işbirlikçi ağ aracılığıyla geniş bir dikkat çekmiştir. Yara izi, Batı Avustralya’dan Güney Avustralya sınırına kadar uzanırken, Trans-Avustralya Demiryolu’nun 20 kilometre kuzeyinde ve eski bir demiryolu yerleşimi olan Forrest’ın 90 kilometre doğusunda yer almaktadır. Kasırganın 16-18 Kasım 2022 tarihleri arasında meydana geldiği yapılan kıyaslamalarla belirlenmiştir. Yara izinin yanında, yoğun yağmurla ilişkili su birikintilerini gösteren mavi dairesel desenler de gözlemlenmiştir.
Yara izi, 11 kilometre uzunluğunda ve 160 ila 250 metre genişliğindedir. Hortum emme girdapları tarafından oluşturulan “sikloidal izler” adı verilen çarpıcı desenler taşımaktadır. Bu durum, hortumun sıradan bir fırtına olmadığını, saatte 200 kilometreden fazla yıkıcı rüzgarlarla dönen güçlü F2 veya F3 kategorisinde olduğunu göstermektedir. Yara izinin özellikleri, kasırga içindeki dönen rüzgarın saat yönünde hareket ettiğini ve kasırganın batıdan doğuya doğru ilerlediğini göstermektedir. Bu da o dönemde güçlü bir soğuk cephenin varlığını doğrulamaktadır. Avustralya’nın daha yoğun nüfuslu alanlarını etkileyen kasırgalara kıyasla, bu kasırga evlere veya kasabalara zarar vermemiştir. Ancak yine de toprağı ve bitki örtüsünü aşındırarak dünya yüzeyini yeniden şekillendirmiştir. Şaşırtıcı bir şekilde, yara izi olaydan 18 ay sonra hem uydu görüntülerinde hem de yer yüzeyinde hala belirgin bir şekilde gözlemlenmektedir. Bunun nedeni, bu kuru arazide bitki örtüsünün yavaş büyümesi ve henüz erozyonu kaplamamış olmasıdır.
Kasım: Kasırga Mevsimi
Nullarbor Ovası’ndaki bu büyüleyici keşif, doğanın ne kadar güçlü ve tahmin edilemez olabileceğini gözler önüne seriyor; bazen de bizim haberimiz olmadan. Daha önce bu bölgede yalnızca üç kasırga belgelenmişti. Bunun nedeni, bölgenin yerleşim birimlerine uzak olması ve bu olayların özel mülke veya altyapıya zarar vermemiş olmasıdır. İlginç bir şekilde, bu üç kasırga da tıpkı bu kasırga gibi kasım ayında meydana gelmiştir. Yapılan araştırmalar, uzak ve az çalışılmış bölgelerdeki kasırgalar hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Bu tür olayların hangi koşullarda ve ne zaman meydana geldiğini anlamamıza yardımcı olurken, ayrıca uzak yerlerdeki hava olaylarını belirleme ve analiz etme konusundaki uydu görüntülerinin önemini vurgulamaktadır. Sonuç olarak, bu durum aşırı hava koşullarının her yerde, her zaman meydana gelebileceğinin çarpıcı bir örneğidir.